Rijongeschikt verklaard, wat nu? (Artikel 42 Wegverkeerswet)

In onze maatschappij zijn we steeds meer afhankelijk van de auto: verplaatsingen naar het werk, voor de kinderen, boodschappen,… alles gebeurt met de auto. Maar wat als u plots rijongeschikt wordt verklaard?

De toepassing van artikel 42 Wegverkeerswet is een welbekend (en steeds vaker voorkomend) fenomeen voor juridische beroepsbeoefenaars, maar voor vele anderen vaak nog een onbekend begrip.

Ondanks dat de toepassing van artikel 42 Wegverkeerswet verstrekkende gevolgen heeft. In deze post gaan we in op het wat, waarom en hoe van de bepaling.

Wat betekent "artikel 42"?

Als u zich voor een rechtbank bevindt vanwege een verkeersinbreuk en er blijkt dat u vanwege lichamelijke of geestelijke redenen uw voertuig niet meer veilig kunt besturen, kan de rechtbank u rijongeschikt verklaren.

Dit betekent concreet dat u geen enkel motorvoertuig meer mag besturen totdat de rechtbank beslist dat u weer mag rijden (met een minimumduur van 6 maanden).

Het verschil tussen een rijverbod en rijongeschiktheid

Het "verval van het recht tot sturen wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid" (artikel 42 Wegverkeerswet) is niet hetzelfde als een rijverbod. De rijongeschiktheid kan naast een rijverbod worden opgelegd.

Een rijverbod is een effectieve straf, terwijl de rijongeschiktheid een beveiligingsmaatregel is. De ongeschiktheid heeft tot doel de samenleving te beschermen tegen mensen die niet in staat zijn op een veilige wijze een voertuig te besturen.

Omwille van deze beveiligende functie gaat de ongeschiktheid onmiddellijk in zodra deze door de rechtbank wordt uitgesproken, ongeacht hoger beroep of verzet (behalve in geval van verstek, dan gaat de ongeschiktheid in vanaf de betekening van het vonnis).

Waarom worden bestuurders rijongeschikt verklaard?

In de praktijk wordt artikel 42 van de Wegverkeerswet voornamelijk toegepast in situaties van problematisch alcohol- en druggebruik.

Maar ook zichtproblemen, fysieke of geestelijke aandoeningen, medicatiegebruik,... kunnen leiden tot rijongeschiktheid.

Toepassing in de praktijk

In de praktijk wordt de toepassing van artikel 42 Wegverkeerswet vaak voorafgegaan door een onderzoek door een arts-deskundige.

Bijvoorbeeld, in situaties van alcohol- of druggebruik in het verkeer kan dit resulteren in een bloed- en haaranalyse.

Een medisch verslag is echter geen vereiste om u rijongeschikt te verklaren.

Wat te doen bij rijongeschiktheid?

Als u door een Politierechtbank rijongeschikt is verklaard, is uw eerste reactie misschien om hoger beroep aan te tekenen.

Het probleem is echter dat een rijongeschiktheid volgens artikel 42 van de Wegverkeerswet niet alleen onmiddellijk in werking treedt, maar ook blijft voortduren tijdens de beroepsprocedure.

In de praktijk kan dit betekenen dat u, door langere behandelingstijden in hoger beroep, feitelijk voor een langere periode niet mag rijden dan strikt noodzakelijk.

Hoe kan rijongeschiktheid worden opgeheven?

Gelukkig voorziet artikel 44 van de Wegverkeerswet in een uitweg.

Na een periode van 6 maanden vanaf de dag dat het vonnis definitief is geworden, kunt u via een verzoekschrift gericht aan het Openbaar Ministerie de opheffing van uw rijongeschiktheid vragen.

In de praktijk wordt dit verzoek ondersteund door medische verslagen die aantonen dat de bekende fysieke of geestelijke ongeschiktheid (bijvoorbeeld alcohol- of druggebruik) niet langer aanwezig is.

De rechtbank zal dan opnieuw oordelen over uw rijgeschiktheid en kan de maatregel opheffen, eventueel na een aanvullend onderzoek door een deskundige.

Als het verzoek wordt afgewezen, is er geen hoger beroep mogelijk. Er kan pas een nieuw verzoek worden ingediend na opnieuw een periode van 6 maanden vanaf de datum van de afwijzing.