Geld kwijt door phishing? Grove nalatigheid bij banken: bescherming van de consument

Inleiding

Banken schermen regelmatig met het begrip ‘grove nalatigheid’ om schade door fraude niet te hoeven vergoeden aan hun klanten. Advocaat Wesley Jeunen bekritiseert deze houding scherp. Volgens hem is het niet alleen juridisch discutabel, maar ook maatschappelijk problematisch wanneer banken te gemakkelijk dit zware verwijt maken richting slachtoffers van fraude.

Wat is grove nalatigheid?

Grove nalatigheid betekent in juridische zin dat iemand opzettelijk of bijzonder onverstandig handelt, waarbij men kon voorzien dat de gevolgen ernstig zouden zijn. Het is meer dan een gewone onoplettendheid, bijvoorbeeld:

• Je pincode op je bankkaart schrijven.
• Bankgegevens geven aan een wildvreemde zonder enige controle.
• Na verlies van je kaart of gegevens niet tijdig Card Stop of de bank verwittigen.

Standpunt van de banken

Banken stellen dat klanten heel zorgvuldig met hun bankgegevens moeten omgaan. Wanneer een klant slachtoffer wordt van fraude en zijn/haar gegevens heeft gedeeld, beroepen zij zich vaak op ‘grove nalatigheid’ om geen schadevergoeding te hoeven betalen. Dit doen ze soms zonder grondig te onderzoeken of het slachtoffer echt bijzonder onvoorzichtig is geweest.

Kritiek en risico’s

1. Zwakke positie consument

De individuele klant staat tegenover een sterke organisatie. Banken kunnen door hun machtspositie hun eigen uitleg aan ‘grove nalatigheid’ geven, waardoor klanten zich lastig kunnen verdedigen. Er ontstaat zo een oneerlijke situatie.

2. Risico op willekeur

Als banken zelf mogen bepalen wat onder ‘grove nalatigheid’ valt, zonder objectief bewijs, ontstaat risico op willekeur. Het resultaat is dat mensen soms onterecht als nalatig worden bestempeld, terwijl ze in werkelijkheid het slachtoffer zijn van gesofisticeerde oplichting.

3. Verlies vertrouwen

Als klanten het gevoel hebben dat banken hen onvoldoende beschermen, vermindert hun vertrouwen in het financiële systeem. Mensen moeten er op kunnen rekenen dat hun geld veilig is, ook als ze een menselijke fout maken die iedereen kan overkomen.

Juridische context: bewijslast bij de bank

Volgens de wet, en bevestigd door diverse rechters en ombudsmannen, moet de bank kunnen aantonen dat het slachtoffer daadwerkelijk grof nalatig heeft gehandeld. Een enkele bewering of suggestie volstaat niet. Objectief bewijs is noodzakelijk, bijvoorbeeld:

• Vaststelling dat de klant de pincode aan iemand heeft gegeven.
• Bewijs dat waarschuwingen systematisch zijn genegeerd.

Zo niet, dan moet de bank de schade wél vergoeden.

Consumentenbescherming: waarom strengheid nodig is

1. Iedereen kan slachtoffer worden

Zelfs oplettende mensen kunnen opgelicht worden met steeds slimmere technieken (phishing, social engineering, valse websites). Dit betekent niet dat zij grof nalatig zijn.

2. Stimulans voor banken

Door bewijslast en strikte regels bij de bank te leggen, worden banken gestimuleerd om hun beveiliging te verbeteren en waarschuwingssystemen te optimaliseren.

3. Juiste balans

Strengheid richting consumenten is alleen op zijn plaats als er werkelijk sprake is van roekeloosheid of opzet. Anders moeten banken de klant beschermen.

Visie van ons advocatenkantoor

Bij [naam advocatenkantoor] zetten wij ons actief in voor de rechten en het belang van consumenten die het slachtoffer zijn geworden van bancaire fraude. Wij vinden het van groot belang dat banken hun verantwoordelijkheid nemen en niet te snel overgaan tot het inroepen van ‘grove nalatigheid’ zonder degelijk bewijs. Wij ondersteunen onze cliënten door kritisch te kijken naar het handelen van de bank en, waar nodig, de bewijslast en onderbouwing van ‘grove nalatigheid’ stevig te betwisten. Het beschermen van consumenten tegen onterechte aansprakelijkstellingen vormt een essentieel onderdeel van onze praktijk.

Laat gerust weten of je deze laatste paragraaf verder afgestemd wilt zien op jullie kantoorprofiel of dat je specifieke toevoegingen wenst! Vervang [naam advocatenkantoor] eventueel door jullie echte naam.